top of page

De voor- en nadelen van kunstmatige zoetstoffen

Gezonde suikervervangers?

 

Synthetische, kunstmatige zoetstoffen zijn ontwikkeld als suikervervangers. Veel van deze stoffen zijn veel zoeter dan gewone suiker en sacharose, waardoor er slechts een kleine hoeveelheid van nodig is om dezelfde zoete smaak te bereiken. Omdat kunstmatige zoetstoffen bovendien op een andere manier dan suiker in het lichaam worden gemetaboliseerd, dragen ze nauwelijks bij aan de calorie-inname. Hierdoor zou het suikergebruik aanzienlijk kunnen verminderen. Het gebruik van kunstmatige zoetstoffen blijkt ook de secretie van het peptidehormoon GLP-2 (glucagon-achtige peptide 2) in de dunne darm te bevorderen. GLP-2 bevordert de absorptie van voedingsstoffen en het onderhoud en herstel van het darmslijmvlies (Lizuka et al.). Er lijkt dus veel te zeggen voor het gebruik van deze zoetstoffen, maar er blijken ook grote nadelen. 

 

Acesulfaam-K, aspartaam en sucralose zijn veel gebruikte en bekende kunstmatige zoetstoffen in tal van bewerkte producten. Vaak gaat het om voedingsmiddelen en dranken die als ‘light’ of ‘suikervrij’ worden verkocht, maar niet uitsluitend. Acesulfaam-K en aspartaam worden bijvoorbeeld gebruikt in snoep en frisdranken zoals cola, maar ook in proteïnedrankjes. Ze worden verondersteld tandbederf en obesitas te voorkomen en gunstig te zijn bij diabetes mellitus doordat er minder suiker wordt gebruikt. Het vervangen van suikerrijke voeding en drankjes door kunstmatig gezoete producten blijkt echter niet zo gunstig als gedacht. Gelukkig komt er steeds meer onderzoek naar de metabole effecten van kunstmatige zoetstoffen.

 

Effecten verschillen per individu.

 

De effecten van kunstmatige zoetstoffen blijken afhankelijk te zijn van de aard van de zoetstof en van individuele verschillen tussen mensen, waaronder de samenstelling van de darmicrobiota. Ze kunnen bijdragen aan een verhoging van de bloedglucosewaarden en glucose-intolerantie (prediabetes). Ook verminderen ze de secretie van fibroblastgroeifactor 21 (FGF21). FGF21 speelt een belangrijke rol bij de regulatie van de stofwisseling en energiehuishouding. Kunstmatige zoetstoffen vergroten daarnaast het risico op cerebrovasculaire en cardiovasculaire aandoeningen (zoals een hogere kans op atherosclerose en een verstoord HDL-cholesterol) en obesitas. Ook is er een samenhang met een hoger risico op kanker en een verhoogde algehele mortaliteit (Lizuka et al.). Het gebruik van kunstmatige zoetstoffen van jongs af aan kan tevens leiden tot een ongevoeligheid voor zoetigheid, iets wat eveneens bijdraagt aan een verhoging van het cardiovasculaire risico en de mortaliteit. 

 

Verhoogd risico op kanker.

 

In een studie van het Women's Health Initiative werd een hogere consumptie van kunstmatig gezoete dranken geassocieerd met een verhoogd risico op beroerte, coronaire hartziekte en totale sterfte. Resultaten van de Franse NutriNet-Santé studie naar de effecten van kunstmatige zoetstoffen op het risico op kanker (onder ruim 100.000 mensen die gedurende gemiddeld 7,8 jaar werden gevolgd) toonden aan dat mensen die meer dan gemiddeld kunstmatige zoetstoffen innamen een hoger risico hadden op kanker in het algemeen (n = 3.358 gevallen, hazard ratio = 1.13). Dit gold in het bijzonder voor aspartaam (HR = 1.15) en acesulfaam-K (HR = 1.13). Hogere risico's werden ook waargenomen voor borstkanker (n = 979 gevallen, HR = 1.22 voor aspartaam) en kankers gerelateerd aan obesitas (n = 2.023 gevallen, HR = 1.13 voor het totaal van kunstmatige zoetstoffen, en HR = 1.15 voor aspartaam). Concreet zou dit betekenen dat een hoge inname van zoetstoffen gedurende een lange periode (in dit geval +/- jaar) het risico op kanker verhoogd met 13 tot 22%.

 

Hoe let je op deze zoetstoffen? 

  • De gemakkelijkste richtlijn voor het vermijden van kunstmatige zoetstoffen is het vermijden van bewerkte producten. Kies voor volwaardige verse producten, zoals groenten, fruit, zaden, pitten, noten, gezonde vetten (uit vette vis, avocado, olijfolie, noten) en gevogelte. 

  • Kies je toch voor bewerkte producten, lees dan goed de etiketten. Producten zoals tafelzoetstoffen, kauwgom, oploskoffie, pudding, koolzuurhoudende dranken, bevroren desserts, snoepjes, zuivelproducten, siropen, sauzen, gebak, ontbijtgranen en ingeblikte vruchten bevatten vaak allemaal in meer of mindere mate zoetstoffen. 

  • Let op de namen: acesulfaam-K, aspartaam, sucralose, saccharine, neotaam en advantaam. Vermijd ook producten die gelabeld zijn als ‘light’, ‘suikervrij’, ‘gezoet met kunstmatige zoetstoffen’, ‘caloriearm’ of ‘nul calorieën’. 

  • Wil je toch producten met zoetstoffen gebruiken, kies dan, met mate, voor natuurlijke suikervervangers zoals ahornsiroop, oerzoet, granenstropen, appeldiksap of natuurstevia. 


Bron:     Debras C, Chazelas E, Srour B, Druesne-Pecollo N, Esseddik Y, Szabo de Edelenyi F, Agaësse C, De Sa A, Lutchia R, Gigandet S, Huybrechts I, Julia C, Kesse-Guyot E, Allès B, Andreeva VA, Galan P, Hercberg S, Deschasaux-Tanguy M, Touvier M. Artificial sweeteners and cancer risk: Results from the NutriNet-Santé population-based cohort study. PLoS Med. 2022 Mar 24;19(3):e1003950.

doi: 10.1371/journal.pmed.1003950. PMID: 35324894; PMCID: PMC8946744.

                Izuka et al. Is the Use of Artificial Sweeteners Beneficial for Patients with Diabetes Mellitus? The Advantages and Disadvantages of Artificial Sweeteners.

                http://dx.doi.org/10.3390/nu14214446


Wil je op een gezonde manier van je zoetverslaving af? Neem vrijblijvend contact op met je voedingsconsulent.




 

Comments


bottom of page